วันที่ 11 มีนาคม พ.ศ. 2554 เวลา 14:46 ตามเวลาท้องถิ่น ได้เกิดเหตุแผ่นดินไหวครั้งใหญ่ในประเทศญี่ปุ่น โดยวัดแรงสั่นสะเทือนได้ถึง 9.0 Mw มีศูนย์กลางแผ่นดินไหวอยู่นอกชายฝั่งตะวันออกของคาบสมุทรโอชิกะ โทโฮะกุ ลึกลงไปใต้พื้นดิน 32 กิโลเมตร จากแรงสั่นสะเทือนที่วัดได้ นับได้ว่าเป็นเหตุการณ์แผ่นดินไหวครั้งใหญ่ที่สุดในประวัติศาสตร์ญี่ปุ่น และเป็นเป็นเหตุการณ์แผ่นดินไหวรุนแรงเป็นอันดับสี่ของโลกเท่าที่มีการบันทึกได้ตั้งแต่ พ.ศ. 2443 

ทุกปีมีแผ่นดินไหวเกิดขึ้นหลายพันครั้งกระจายทั่วโลกตามแนวรอยเลื่อนที่ยังคงมีพลัง บางเหตุการณ์ได้สร้างความสูญเสียทั้งชีวิตและทรัพย์สินอย่างมหาศาล การสั่นสะเทือนอย่างรุนแรงมักเป็นผลจากการขยับตัวของรอยเลื่อนขนาดใหญ่ที่อยู่ระหว่างแผ่นเปลือกโลก โดยเฉพาะพื้นที่รอบวงแหวนแห่งไฟ แผ่นดินไหวจะปลดปล่อยพลังงานออกมาในรูปของคลื่นไหวสะเทือนสู่พื้นดินอย่างรุนแรง ตัวอย่างเหตุการณ์ต่อไปนี้ คือสุดยอดแผ่นดินไหวที่สร้างความเสียหายที่สุดที่เคยบันทึกได้ในประวัติศาสตร์จนถึงปัจจุบัน

แผ่นดินไหว เป็นปรากฏการณ์การสั่นสะเทือนของพื้นผิวโลกที่สามารถก่อให้เกิดความเสียหายและภัยพิบัติต่อบ้านเมือง สาเหตุหลักของการเกิดแผ่นดินไหวนั้นส่วนใหญ่เกิดจากธรรมชาติ การเรียนรู้และเข้าใจถึงกระบวนการเกิดแผ่นดินไหว จะช่วยให้มนุษย์เราสามารถเตรียมพร้อมรับมือกับแผ่นดินไหวที่จะเกิดขึ้นในอนาคตได้

รอยเลื่อนแม่จัน เป็นหนึ่งในกลุ่มรอยเลื่อนมีพลังในประเทศไทย ที่มีคนพูดถึงมากทุกครั้งเมื่อเกิดแผ่นดินไหวในประเทศไทย ทำไมต้องเป็นรอยเลื่อนแม่จัน? บทความนี้จะพูดถึงข้อมูลทั่วไปเกี่ยวกับรอยเลื่อนแม่จัน และเหตุการณ์แผ่นดินไหวสำคัญที่เกิดขึ้นใกล้แนวรอยเลื่อนแม่จัน เพื่อช่วยเตือนผู้ที่อยู่ในพื้นที่เสี่ยงภัยแผ่นดินไหวได้เตรียมพร้อมรับมือก่อนที่รอยเลื่อนแม่จันจะขยับตัวอีกครั้ง

ข่าวเกี่ยวกับแผ่นดินไหวที่เกิดขึ้นแทบจะทุกวันในช่วงตลอดสองสามปีที่ผ่านมา นับตั้งแต่เหตุการณ์แผ่นดินไหวเฮติและชิลี และล่าสุดที่ญี่ปุ่น ทำให้หลายคนเกิดความสงสัยว่าแผ่นดินไหวเกิดบ่อยขึ้นหรือไม่? ทำไมจึงมีแผ่นไหวเพิ่มมากขึ้น? หรือว่าโลกเรากำลังจะแตก?

 USGS ได้ทำรายงานสรุปเหตุการณ์แผ่นดินไหวที่เกิดขึ้นในปี 2552 เผยแพร่ผ่านเว็บไซต์ ซึ่งประกอบด้วยรายละเอียดของเหตุการณ์แต่ละครั้ง รวมถึงโปสเตอร์ และข่าวที่เกี่ยวข้อง โดยเป็นการสรุปเน้นเฉพาะเหตุการณ์ที่รุนแรงและทรงพลัง เช่น แผ่นดินไหวที่มลฑลเสฉวน เป็นต้น สังเกตดีๆ จะพบว่าตำแหน่งของการเกิดนั้นส่วนใหญ่จะอยู่ตามขอบแผ่นเปลือกโลก ที่น่ากลัวไปกว่านั้นก็คือ ประเทศไทยถูกล้อมด้วยตำแหน่งเหล่านั้น

  รอบรู้ธรณีไทย ตอนแทรก – ความรู้และประมวลเหตุการณ์สึนามิในไทย What’s Tsunami ? and about Tsunami in Thailand 2004  สึนามิ แปลว่า คลื่นอ่าว มักเกิดจากแผ่นดินไหวใต้ทะเล บางครั้งเกิดจากมวลแผ่นดินถล่มขนาดใหญ่บริ เวณชายฝั่งก็ได้ แล้วเกิดการกระเพื่อมของมวลน้ำทะเล ร่วมกับปัจจัยด้านความลาดชันของไหล่ทวีปแล ะลักษณะของชายฝั่งทำให้ลูกคลื่นสูงยิ่งขึ้ น (เปรียบเทียบน้ำที่กระฉอกขอบถังจำนวนมากเม ื่อสั่นสะเทือนก้นถังด้วยการลากเพียงเล็กน ้อย) ข้อสังเกตก่อนเกิดสึนามิมักพบปรากฏการณ์ดึ งมวลน้ำ ระดับน้ำทะเลลดลงก่อนโถมกลับมาเป็นคลื่นลู กใหญ่ สึนามิเมื่อ 26 ธ.ค. 2547 เกิดจากศูนย์กลางแผ่นดินไหวเป็นรอยเลื่อนย าว ทิศเหนือนอกเกาะสุมาตรา ความรุนแรง 9.3 ริกเตอร์ นอกจากอินโดนีเซียและไทย คลื่นยังแผ่ขยายไปถึงชายฝั่งอินเดียและแอฟ ริกา ส่วนประเทศไทยได้รับผลกระทบ ได้แก่ จังหวัดระนอง พังงา ภูเก็ต กระบี่ ตรัง และสตูล โดยสึนามิที่ เขาหลัก ลักษณะสันคลื่นไม่สูงแต่โถมเข้าลึกด้วยพลั งทำลายสูง ความเร็วคลื่น 35-40 กม./ชม. ใช้เวลาเข้าท่วมเพียง […]

  รอบรู้ธรณีไทย 10 – ธรณีพิบัติภัย Geological Disaster  ภัยธรรมชาติทางธรณีวิทยาในประเทศไทยถือว่า พบน้อยกว่าส่วนอื่นของโลก ได้แก่  1.ดินถล่ม (โคลนถล่ม) เกิดจากฝนตกหนักน้ำไหลบ่าบนที่สูงชัน  2.แม่น้ำกัดเซาะตลิ่งพัง และหลุมยุบ เกิดตามธรรมชาติแต่กิจกรรมของมนุษย์เป็นตั วเร่ง เช่น การสูบทราย การสูบน้ำบาดาล  3. แผ่นดินไหว และสึนามิ ประเทศไทยไม่ใช่แนวแผ่นดินไหวแต่ก็มีพื้นท ี่เสี่ยงภัย ภาคตะวันตกและชายฝั่งอันดามัน ควรสังเกตปรากฏการณ์ดึงมวลน้ำซึ่งเป็นสัญญ าณก่อนเกิดสึนามิ   ต้นฉบับ: รอบรู้ธรณีไทย  ผลิต: สำนักธรณีวิทยา กรมทรัพยากรธรณี (Thailand’s Department of Mineral Resources) http://www.dmr.go.th

มาเตรียมบ้านคุณให้พร้อมก่อนแผ่นดินไหว กับเกมทดสอบความพร้อม โดยคุณต้องรีบจัดการให้ไวที่สุด เพราะไม่รู้ว่าแผ่นดินไหวมันจะเกิดขึ้นเมื่อไหร่!!

เมื่อวันจันทร์ที่ 12 พฤษภาคม 2551 เวลา 13.28 น. เกิดแผ่นดินไหว 7.9 ริกเตอร์ (สถาบันธรณีวิทยาของสหรัฐอเมริกา)   ทางตะวันออกของมณฑลเสฉวน ประเทศจีน ศูนย์กลางอยู่ที่ความลึก 19 กิโลเมตรจากผิวดิน และมี Aftershock 5.0-6.0 ริกเตอร์ ตามมาอีก 16 ครั้ง จนถึงวันอังคารที่ 13 พฤษภาคม 2551 เวลา 06.54 น. มีผู้เสียชีวิตประมาณเกือบ 20,000 คน