ในหมวดสามวินาทีมีทั้งหมด 25 ข้อ แบ่งออกเป็น 3 ส่วนด้วยกันคือ ข้อ 1-10 รูปภาพ ข้อ 11-20 คุณสมบัติ ข้อ 21-25 ผู้ค้นพบสัตว์ดึกดำบรรพ์เป็นคนแรก และนี่คือ คำถาม-คำตอบของหมวดสามวินาที รายการแฟนพันธุ์แท้แห่งปี 2013 ออกอากาศ ณ วันที่ 24 มกราคม 2557
รูปภาพ 10 ข้อ
1. Red panda หรือ “แพนด้าแดง” เป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมกินเนื้อขนาดเล็กที่อาศัยอยู่บนต้นไม้ พวกมันพบเฉพาะบริเวณตะวันออกของภูเขาหิมาลัย และตะวันตกเฉียงใต้ของประเทศจีน พวกมันถูกจัดเป็นหนึ่งในซากดึกดำบรรพ์ที่มีชีวิต (living fossil)
2. Opossum หรือ “โอพอสซัม” เป็นสัตว์ที่มีถุงหน้าท้องขนาดกลาง มีขนาดใหญ่ที่สุดเท่าแมวทั่วไป และ ขนาดเล็กที่สุดเท่ากับหนูขนาดเล็ก ตัวโอพอสซัมเป็นสัตว์ที่กินทั้งพืชและเนื้อเป็นอาหาร อาศัยในทวีปอเมริกาเหนือ สัตว์จำพวกนี้จะมีลักษณะที่มีจมูกยาว กะโหลกแคบ และ มีปุ่มกระดูกบริเวณกระหม่อม เมื่อโอพอสซัมถูกคุกคาม จะแสดงปฏิกิริยาการตอบสนองในรูปของการแกล้งตาย ซึ่งจะเป็นการแสดงอาการลอกเลียนแบบสัตว์ที่มีลักษณะป่วยหรือตาย (ข้อมูลจาก http://th.wikipedia.org/wiki/โอพอสซัม ) พวกมันถูกจัดเป็นซากดึกดำบรรพ์ที่มีชีวิต นอกจากนั้นพวกมันยังถูกนำไปสร้างเป็นตัวละครหนึ่งในภาพยนตร์นิเมชั่นชื่อดังอย่าง « Ice Age » อีกด้วย
3. Aardvark สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมขนาดใหญ่ชนิดหนึ่งในอันนดับ Tubulidentata ที่ชอบหากินเวลากลางคืนและชอบขุดดินหากินมดและปลวกเป็นอาหาร มีส่วนของจมูกและปากที่ยื่นยาวออกมา ปลายจมูกจะแบนและกลม มีอุ้งเท้าแข็งแรงและหูยาว พวกมันอาศัยอยู่ในแอฟริกา ซากดึกดำบรรพ์ของพวกมันถูกค้นพบมาตั้งแต่สมัยไพลโอซีน พวกมันจึงถูกจัดเป็นหนึ่งในซากดึกดำบรรพ์ที่มีชีวิต
4. Elephant shrew หรือ “หนูผีช้าง” เป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมขนาดเล็กจำพวก Macroscelididae (วงศ์) อาศัยอยู่ในเฉพาะทวีปแอฟริกา มีรูปร่างคล้ายหนูซึ่งเป็นสัตว์ในอันดับสัตว์ฟันแทะ (Rodentia) แต่กลับมีจมูกยื่นยาวเหมือนงวงช้าง ซึ่งในความจริงแล้วพวกมันจัดเป็นสัตว์กินแมลง (Insectivore) ซากดึกดำบรรพ์ของสัตว์กลุ่มนี้ถูกค้นพบตั้งแต่สมัยโอลิโกซีนตอนต้น มันจึงถูกจัดเป็นหนึ่งในซากดึกดำบรรพ์ที่มีชีวิต
5. Okapi (Okapia) เป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมกีบคู่ในกลุ่มยีราฟ แต่มีคอที่สั้น และมีลวดลายที่ขาคล้ายเหมือนกับม้าลาย ปัจจุบันพบได้ที่แอฟริกากลาง (ประเทศคองโก) ซากดึกดำบรรพ์ของมันถูกค้นพบมาตั้งแต่สมัยไมโอซีน มันจึงถูกจัดเป็นหนึ่งในซากดึกดำบรรพ์ที่มีชีวิต
6. Gomphotherium คือ ช้างสี่งาที่สูญพันธุ์ไปแล้ว ค้นพบได้ในเกือบทุกทวีปทั่วโลก ลักษณะเด่นคือ งาด้านล่างของมันจะรูปร่างแบนคล้ายกับจอบ ช้างดึกดำบรรพ์สกุลนี้ถูกค้นพบตั้งแต่สมัยไมโอซีนตอนต้นจนถึงไพลโอซีนตอนต้น
7. Amargasaurus เป็นไดโนเสาร์ที่มีคอยาว ในวงศ์ของซอโรพอดที่มีขนาดค่อนข้างเล็กอย่าง Dicraeosauridae พวกมันถูกค้นพบในหมวดหิน “ลา อมาร์กา” (La Amarga Formation) ยุคครีเตเชียสตอนต้นในประเทศอาร์เจนติน่า ลักษณะเด่นของมันคือมีกระโดงสันหลังคู่บริเวณคอที่คาดว่ามีพังผืดเชื่อมติดกันด้วย
8. Dimetrodon ชื่อของมันมีความหมายว่า “ฟันสองขนาด” มันเป็นสัตว์ในกลุ่ม Synapsid ที่มีลักษณะของกระโดงสันหลังที่ยาวและมีพังผืดเชื่อมติดกันเป็นลักษณะคล้ายใบพัด ซึ่งสามารถสูบฉีดเลือดขึ้นบริเวณนี้เพื่อระบายความร้อนและทำให้เกิดสีสันหรือลวดลายเพื่อดึงดูดเพศตรงข้ามนั่นเอง
9. Parasaurolophus เป็นไดโนเสาร์กลุ่มออร์นิโทพอดที่กินพืช ในวงศ์ Hadrosauridae ที่อาศัยอยู่ในทวีปอเมริกาเหนือ ในช่วงยุคครีเตเชียสตอนปลาย ลักษณะเด่นของพวกมันคือ มีหงอนที่ยาวยื่นไปหลังศีรษะ และสามารถเดินได้ทั้งสองขาและสี่ขา
10. Megalodon ชื่อของมันมีความหมายว่า “ฟันใหญ่” มันคือปลาฉลามที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในโลกที่ได้สูญพันธุ์ไปแล้ว มันอาศัยมาตั้งแต่สมัยโอลิโกซีนตอนปลายจนถึงไพลสโตซีนตอนต้น โดยคาดว่ามันมีความยาวลำตัวมากที่สุดถึง 18 เมตร
คุณสมบัติ 10 ข้อ
11. ไดโนเสาร์ที่ฉลาดที่สุด
ตอบ Troodon เป็นไดโนเสาร์กินเนื้อขนาดเล็ก (ยาวประมาณ 2.5 เมตร และอาจหนักถึง 50 กิโลกรัม) โดยพวกมันมีโครงสร้างแขนขาที่ค่อนข้างเรียวยาว ทำให้คาดว่ามันวิ่งได้เร็ว รวมถึงการมีกรงเล็บขนาดใหญ่ที่นิ้วเท้าที่สองเหมือนไดโนเสาร์ในกลุ่มโดรมีโอซอร์ แต่ไม่ใหญ่และแข็งแรงเท่า มันถูกจัดเป็นไดโนเสาร์ที่มีขนาดสมองใหญ่ที่สุดเมื่อเทียบกับขนาดตัว จึงคาดว่ามันเป็นไดโนเสาร์ที่ฉลาดที่สุด ซากดึกดำบรรพ์ของมันถูกค้นพบที่ทวีปอเมริกาเหนือในยุคครีเทเชียสตอนปลาย
12. สัตว์ดึกดำบรรพ์ตัวแรกที่ขึ้นมาบนบก
ตอบ Eurypterid คือกลุ่มของวงศ์แมงป่องทะเลยักษ์ พวกมันอาศัยมาตั้งแต่ยุคออร์โดวิเชียนไปจนถึงเพอร์เมียน ซากดึกดำบรรพ์รอยทางเดินของพวกมันถูกค้นพบที่สก๊อตแลนด์ ยุโรป และจีน โดยรอยทางเดินที่เก่าแก่ที่สุดถูกค้นพบที่ประเทศเยอรมันในยุคดีโวเนียนตอนต้นบริเวณที่มีน้ำขึ้นน้ำลง หรือข้างชายฝั่งทะเล (intertidal zone/seashore) ทำให้สันนิษฐานได้ว่ามันมีการขึ้นมาวางไข่บนริมชายหาด
อ้างอิงจาก
Poschmann, M and Braddy, S.J. (2010). Eurypterid trackways from Early Devonian tidal facies of Alken an der Mosel (Rheinisches Schiefergebirge, Germany). Palaeobiodiversity and Palaeoenvironments, 90(2):111-124.
13. สัตว์ดึกดำบรรพ์ที่ตั้งชื่อตามโรงเรียนฮอควอร์ตในนวนิยาย “แฮร์รี่พอตเตอร์”
ตอบ Dracorex hogwartsia ชื่อของมันมีความหมายว่า “ราชามังกรแห่งฮอควอร์ต” ซากดึกดำบรรพ์ของมันถูกค้นพบที่ทวีปอเมริกาเหนือในยุคครีเทเชียสตอนปลาย มันเป็นไดโนเสาร์ในวงศ์ Pachycephalosauridae ที่มีหัวกะโหลกหนาแข็งและค่อนข้างแบน และมีความใกล้ชิดกับไดโนเสาร์ชนิดที่มีชื่อว่า “Stygimoloch”
14. สัตว์ดึกดำบรรพ์ที่ตั้งชื่อตามประธานาธิบดีผิวสีคนแรกของสหรัฐอเมริกา
ตอบ Obamadon gracilis เป็นกิ้งก่าขนาดเล็กที่สูญพันธุ์ไปแล้ว ซากดึกดำบรรพ์ขากรรไกรของมันถูกพบในทวีปอเมริกาเหนือ (ไวโอมิงและมอนตานา) มันอาศัยอยู่ในยุคครีเตเชียสตอนปลาย ซากดึกดำบรรพ์ของขากรรไกรและฟันของสัตว์สกุลนี้ถูกบรรยาย ตีพิมพ์ และตั้งชื่อในปี ค.ศ. 2012 ให้เป็นเกียรติแก่ประธานาธิบดี บารัค โอบาม่า แต่ชื่อยังไม่เป็นที่ยอมรับจนกระทั่งมีการศึกษาเพิ่มเติมและตีพิมพ์ในปี 2013 เพื่อระบุชัดเจนว่ามันเป็นสกุลใหม่ของโลก
15. บรรพบุรุษที่เก่าแก่ที่สุดของจิงโจ้
ตอบ Nambaroo gillespieae เป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมพวกมาร์ซูเปียลที่สูญพันธุ์ไปแล้ว ซากดึกดำบรรพ์ของมันถูกค้นพบที่ประเทศออสเตรเลียในสมัยโอลิโกซีนตอนปลายจนถึงไมโอซีนตอนต้น โดยมันมีขนาดพอๆกับสุนัขขนาดเล็กนั่นเอง
16. สัตว์ดึกดำบรรพ์ที่มีรูปร่างเหมือนหมี แต่หน้าคล้ายหมา
ตอบ Amphicyon หรือ “หมาหมี” เป็นกลุ่มของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมขนาดใหญ่ที่สูญพันธุ์ไปแล้ว พวกมันมีการกระจายตัวอย่างกว้างขวางทั้งในยุโรปและอเมริกาเหนือรวมถึงเอเชียในช่วงสมัยไมโอซีน มันมีลักษณะกายวิภาคเหมือนทั้งหมาและหมี และคาดว่ามันอาจเป็นสัตว์กินทั้งเนื้อและพืช
17. สัตว์ดึกดำบรรพ์ที่มีสมญานามว่า “cookie monster”
ตอบ Oreopithecus ชื่อของมันมีความหมายว่า “ลิงภูเขา” มันเป็นไพรเมตที่สูญพันธุ์ไปแล้ว ซากดึกดำบรรพ์ที่สมบูรณ์ของมันถูกค้นพบที่อิตาลีในสมัยไอโอซีนตอนปลาย จากการศึกษาการเสียดสีของปุ่มฟันพบว่ามันน่าจะกินใบไม้เป็นอาหาร
18. สัตว์ดึกดำบรรพ์ที่ตั้งชื่อตาม นักธรรมชาติวิทยาผู้ยิ่งใหญ่ “ชาร์ล ดาร์วิน”
ตอบ 1) Darwinius masillae เป็นไพรเมตมีชื่อเล่นว่า “อิด้า” (Ida) พบที่เหมืองเมสเซล ประเทศเยอรมัน ในสมัยอีโอซีน
2) Mylodon darwinii เป็นสลอธยักษ์ที่สูญพันธุ์ไปแล้ว ถูกค้นพบที่ปาตาโกเนีย ในทวีปอเมริกาใต้เมื่อประมาณ 10,000 ปีที่ผ่านมา
19.สัตว์ดึกดำบรรพ์ที่มีสมญานามว่า “Pancake Croc”
ตอบ Laganosuchus เป็นสัตว์เลื้อยคลานในกลุ่มที่เป็นบรรพบุรุษของจระเข้ในปัจจุบัน พวกมันถูกค้นพบที่ประเทศไนเจอร์และโมรอคโค ในยุคครีเทเชียสตอนปลาย มันมีลักษณะปากที่แบนและกว้างทำให้มันถูกตั้งชื่อที่มีความหมายว่า “จระเข้แพนเค้ก”
20. ไดโนเสาร์ที่ปรากฏในแสตมป์ของไทย และมีมูลค่า 9 บาท
ตอบ Psittacosaurus sattayaraki เป็นไดโนเสาร์ปากนกแก้วในอันดับย่อย Ceratopsia วงศ์ Psittacosauridaeซากดึกดำบรรพ์กรามล่างด้านขวาพร้อมฟันถูกค้นพบในหมวดหินโคกกรวด บ้านดงบังน้อย จังหวัด ชัยภูมิ ในยุคครีเทเชียสตอนต้น ชื่อชนิดถูกตั้งให้เป็นเกียรติแก่ นายนเรศ สัตยารักษ์ ผู้ค้นพบตัวอย่างต้นแบบของไดโนเสาร์ชนิดนี้ (ข้อมูลอ้างอิงจาก หนังทำเนียบซากดึกดำบรรพ์ไทยนามยกย่องบุคคลของกรมทรัพยากรธรณี ปี 2549)
สัตว์ดึกดำบรรพ์ต่อไปนี้ใครเป็นคนค้นพบคนแรก
21. T-rex (Tyrannosaurus rex)
ตอบ Barnum Brown (February 12, 1873 – February 5, 1963) นักบรรพชีวินวิทยาชาวอเมริกัน ผู้บุกเบิกการค้นพบไดโนเสาร์มากมายในไวโอมิงและมอนตานา
22. Smilodon
ตอบ Peter Wilhelm Lund (14 June 1801 – 25 May 1880) นักบรรพชีวินวิทยาชาวเดนมาร์ก ผู้ค้นพบกลุ่มสัตว์จำนวนมาก (Megafauna) ในสมัยไพลโตซีนตอนปลายที่ประเทศบราซิล
23. Australopithecus
ตอบ Donald Johanson (born June 28, 1943)นักมานุษยวิทยาโบราณชาวอเมริกัน ผู้บุกเบิกการค้นพบซากดึกดำบรรพ์โฮมินิด ในเอธิโอเปีย
24. Squaloraja
ตอบ Mary Anning (21 May 1799 – 9 March 1847) เป็นนักสะสมฟอสซิล คนค้าขายฟอสซิล รวมไปถึงนักบรรพชีวินวิทยา ชาวอังกฤษผู้โด่งดัง จากการที่เธอค้นพบฟอสซิลสัตว์ทะเลที่สำคัญมากมาย อาทิ อิคธิโอซอร์ เพลสซิโอซอร์ ปลากระดูกออ่น (Squaloraja) และสัตว์เลื้อยคลานบินได้อย่าง Pterodactylus (=Dimorphodon) ด้วยเหตุนี้เธอจึงได้รับการขนานนามว่าเป็น “มารดาแห่งบรรพชีวินวิทยา”
Squaloraja เป็นปลากระดูกอ่อนในวงศ์ของ Chimaridae (ฉลามจำพวกหนึ่ง) ซากดึกดำบรรพ์ของพวกมันถูกค้นพบในยุคจูแรสซิคตอนต้นของทวีปยุโรป ลักษณะเด่นของพวกมันคือ ส่วนปากที่แบนและยื่นออกมา โดยมีความยาวของเฉพาะส่วนปากยาวเป็นครึ่งหนึ่งของความยาวลำตัว และมีลำตัวที่ค่อนข้างแบนคล้ายกับปลากระเบน นอกจากนั้นในเพศผู้ยังมีการพัฒนาของส่วนที่มีลักษณะคล้ายเขา
25. Macrauchenia
ตอบ Charles Darwin (12 February 1809 – 19 April 1882) นักธรรมชาติวิทยาผู้ยิ่งใหญ่ชาวอังกฤษ ผู้ก้อตั้งทฤษฎีวิวัฒนาการ
