“ทำไมนักธรณีต้องไปอยู่ในอุโมงค์” คำถามนี้อาจจะฟังดูแปลกในหมู่นักธรณีวิทยา เพราะเรารู้กันดีว่าการเจาะอุโมงค์ผ่านชั้นหินต้องใช้ความรู้ทางธรณีวิทยา จึงมีนักธรณีวิทยาเดินเข้าออกอุโมงค์ทุกวัน แต่งานที่มีความเสี่ยงแบบนี้ เราไม่ส่งนักธรณีเข้าไปได้หรือไม่ เพื่อหาคำตอบ ผมจึงได้ติดต่อ ดร.เดชา หลวงพิทักษ์ชุมพล ผู้เชี่ยวชาญด้านธรณีวิศวกรรม และขอความรู้เกี่ยวกับขั้นตอนการก่อสร้างอุโมงค์รวมถึงหน้าที่ของนักธรณีวิทยาในอุโมงค์ 

ความรู้ใหม่ๆ ทางธรณีวิทยาได้จากการสำรวจที่ยากขึ้น ด้วยเครื่องมือที่ทันสมัยขึ้น และมีการใช้ความคิดมากขึ้น นักธรณีวิทยารุ่นใหม่ที่จะเข้าไปสำรวจทั้งในและต่างประเทศ จะต้องมีความพร้อมทุกด้าน ทั้งความรู้ ร่างกาย และการสื่อสาร บทความนี้จะพูดถึงสถานะภาพปัจจุบันของนักธรณีวิทยาไทยเทียบกับต่างชาติ และความจำเป็นของการศึกษาต่อ เพื่อพัฒนาคุณภาพนักธรณีวิทยาไทย

การศึกษาโลกของนักธรณีวิทยามีหลายรูปแบบ บางคนต้องบินขึ้นที่สูง บางคนต้องขุดลงใต้ดิน บางคนต้องทดสอบในห้องปฏิบัติการ บางคนต้องเดินทางไกล เพื่อให้ได้มาซึ่งความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับโลก สำหรับใช้เป็นข้อมูลพื้นฐานเพื่อพัฒนาการดำรงชีวิตของมนุษย์ในอนาคต

หลังจากที่มีการประชาสัมพันธ์การจัดงานจุฬาฯวิชาการ ที่จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ในระหว่างวันที่ 14-18 พฤศจิกายน ไปแล้วนั้น โดยเฉพาะในส่วนของภาควิชาธรณีวิทยา คณะวิทยาศาสตร์ จึงขอนำภาพบรรยากาศและความรู้สึกบางส่วน มาบอกเล่าเก้าสิบให้น้องๆฟัง

นักธรณีวิทยาที่ออกภาคสนามไกลที่สุดได้เดินทางไปพร้อมกับทีมสำรวจดวงจันทร์อพอลโล่ 17 ซึ่งเป็นปฏิบัติการสุดท้ายของโครงการอพอลโล่ ด้วยระยะทางกว่าสามแสนแปดหมื่นสี่พันสี่ร้อยกิโลเมตรจากพื้นโลก เขาไปทำอะไรที่นั้น รับรองว่าการเดินทางของเขาครั้งนี้มีประโยชน์ต่อมวลมนุษยชาติแน่นอน

สอ เสถบุตร เป็นใคร ก็คงเหมือนกับหลายๆ คนที่รู้แค่ว่าเป็นชื่อคนแปลศัพท์ภาษาอังกฤษเป็นไทยให้เราได้ใช้เรียนกัน แต่เมื่อได้ตามอ่านชีวประวัติแล้ว พบว่า สอ เสถบุตร มีบทบาทสำคัญมากต่อคนไทยในหลายวงการ ทั้งการศึกษา การเมือง และธรณีวิทยา สอ เสถบุตร เรียนจบทางด้านธรณีวิทยาและวิศวกรรมด้วยใบปริญญาเกียรตินิยม จากอังกฤษ บทความต่อไปนี้คัดลอกมาจากหนังสือพิมพ์ข่าวสด และนิตยสารสารคดีฉบับพิเศษ เพื่อให้ทุกคนรู้จักนักธรณีวิทยาท่านนี้มากขึ้น